هم آموزيها يا سمينارها فعاليت هايي است كه پيوستگي اجتماعي و راهبري باليني را تقويت مي كند. آنها بعداز ظهرها اجراء مي شوند و همة مقيمان مركز دور هم جمع مي شوند و استف انتخاب شده آن را راهبري مي كند. بنابراين، مشاهده استف از كل مركز منظم مي شود چون جلسه سمينار در بعدازظهر، جلسه صبحگاهي و جلسه خانگي را كامل مي كند. در ميان گروه ها و جلسات مختلفي كه در طي روز برگزار مي شود، چارچوب آموزشي سمينار بي نظير است چون تأكيد سمينار بر تغيير مهارت هاي ادراكي و ارتباطي است.
هم آموزي با ديدگاه و رويكرد TC ارتباط دارد. برخي سوء مصرف كنندگان مواد در TC سابقة نقايص آموزشي، مشكلات يادگيري، بيش فعالي و ناتواني درگوش كردن يا توجه كردن دارند. بويژه، آنها در رابطه با توانايي ادراكي و اضطراب مربوط به عملكرد كلامي، احساس حقارت دارند.
تلاش سمينار در اين است كه مهارتهاي توجه كردن، گوش كردن و صحبت كردن را آموزش دهد. كلاس درس، قوانين و مقررات نيازمند اين است كه مقيمان به ((روشي نرمال)) عملكردي عقلاني داشته باشند. افكار، ايده ها و اظهارات كلامي بدون هيچ نوع انتقاد و يا انتقاد كم پذيرفته مي شود و اجازه داده ميشود كه در محيطي بالنسبه مثبت، مهارتهاي عقلاني فرد پرورش يابد. به عنوان يك فعاليت براي ساختن مستقيم عزت نفس، سمينارها توسط خود مقيمان اداره مي شود. مهمتر اينكه، سمينارها مفاهيمي را براي آموزه هاي بهبودي و زندگي درست ارائه مي كنند كه يادگيري تجربي در TC را متعادل مي سازد.
TC از تعداد زيادي سمينار بهره مي جويد تا به سه هدف عمده دست يابد: تحريك عقلاني، مشاركت فردي و يكپارچگي اجتماعي. سمينارهايي كه باعث تحريك عقلاني مي شود مقيمان را تشويق مي كند تا در مورد ايده ها و اطلاعاتي كه غالباً براي آنها جديد و ناآشنا است، فكر كنند و واكنش نشان دهند. هدف سمينارهاي مشاركتي تقويت مشاركت فرد در فعاليت هاي TC است. اغلب اين سمينارها به عنوان ابزاري باليني بكار گرفته مي شود تا درگيري كساني را در برنامه افزايش دهد كه انزواطلب بوده و يا از ديگران جدا شده اند. سمينارهايي كه باعث يكپارچگي اجتماعي مي شوند، مباحث و افراد را براي مقيمان عادي جلوه مي دهد. بنابراين، سمينارها بر حسب تأكيد قالبشان مطابق هدفي كه دنبال مي كنند، متفاوتند. جدول 3-14 بطور خلاصه عمده ترين انواع سمينار در TC ها را نشان مي دهد.
روش
مبنا و اساس همة سمينارها پيروي از روشهاي خاص مثل آمادگي، جلسه، قوانين و بازخورد است. آماده سازي شامل شناخت نوع، موضوع و ارائه كنندة سمينار است. انتخاب نوع و موضوع سمينار معمولاً به مباحث بهبودي باليني بستگي دارد كه با مشاركت فرد و كل اجتماع مربوط است. استف، محتواي سمينار را از لحاظ صراحت و روشني، عملي بودن (مثل مدت سمينار) و ربط داشتن با موضوع بررسي مي كند.
انواع عمــدة سمينـار
تحريك عقلاني
موضوع سمينار فرمت نمونه اي دارد و يك نفر معمولاً آن را ارائه مي دهد. مفاهيم مورد استفاده در رابطه با فرآيند و ديدگاه TC است. مفاهيمي كه خيلي انتزاعي است و يا دور از فهم مقيمان است، احتمال كمي دارد كه مورد توجه قرار گيرد، فهميده شود و يا فرد را تحريك كند. از طرف ديگر، مفاهيم، ايده ها، افكار بزرگ و مثلهاي اخلاقي مي تواند تحريك كننده بوده و اثرات قدرتمندي داشته باشد اگر آنها ديدگاه TC در مورد رشد فردي، اتكاي به خود و كشمكش فردي را مورد تأكيد قرار دهد.
سمينار بر له و بر عليه، چارچوبي مبتني بر بحث است كه حداقل دو نفر گوينده و يك نفر ميانجي (مقيم يا استف) دارد. موضوع انتخاب شده بايد با تجربيات مقيمان يا مسائل دنياي واقعي در ارتباط باشد (قوانين محرك مستي،بچه پراني).
نقش القايي سمينار، يك قالب آموزشي مورد استفاده براي مقيمان دورة آشنايي در مورد ديدگاه و رويكرد TC است (مثل آموزش قوانين،روشها، سازمان اجتماعي، مراحل برنامه و …). موضوعات مكمل به نقشهاي همتايان در جامعه مربوط است (مثل برادران و خواهران بزرگتر، همتايان به عنوان هماهنگ كننده و ناظر).
مشاركت فردي
سمينار با موضوع شانسي، فعاليتهاي طنز و بازي هستند كه مقيمان روي موضوعات حسي يا غيرحسي صحبت ميكنند كه بطور تصادفي از درون يك كيف انتخاب مي شوند. صحبتها في البداهه و اغلب حالتي آهسته دارد.
اين سمينارها بصورت يك «شكنندة تصوير» تلقي مي شود چون آن بطور خودكار مقيماني را كه نمي توانند به كلام معمولي يا حركات بدني خود در رابطه با موقعيتهاي خاص اعتماد كنند را مجبور به صحبت مي كند. (مثلاً، مقيمي كه بايد براي ده دقيقه در مورد ماهيگيري صحبت كند).
سمينار گفتن يك داستان، از مقيمان مي خواهد كه در مورد ضرورتهاي زندگي خود، آنچه كه آنها فكر مي كنند غلط است، اينكه چه كسي هستند، چگونه وارد درمان شدند و آنچه براي خود ميخواهند،صحبت كنند. مقيم نكات كليدي صحبت خود را از قبل آماده مي كند اين سمينار براي تسهيل جذب در اجتماع طراحي شده است. تنوع موضوعات در اين نوع سمينار از «آگاهي مختصر» درون گروهها بدست مي آيد.
يكپارچگي اجتماعي
سخنران ميهمان، سميناري است كه توسط متخصصي از خارج برنامه ارائه مي شود. موضوعات اين سمينار شامل چگونگي بدست آوردن يك شغل، روشهاي رأي دادن، يا مسئول كتابخانه شدن، عضو دپارتمان بهداشت بودن است كه نوع كار را ارائه مي كند. علاوه بر ارزش آموزشي اين نوع سمينار، آن بحث زنده احساس مقيم ازحالت طبيعي و عزت نفس را افزايش مي دهد.
سمينار سفرهاي خانگي كه شامل بازديد از يك موزه، تئاتر، باغ گياه شناسي، مركز ملي و ميشود. سمينار را مي توان در محل سفر يا در مركز برگزار نمود و آن توسط استف و يا گاهي توسط راهنماي محل سفر ارائه مي شود. علاوه بر اين، ديدن جهان خارج، دوستي و حالت طبيعي اجتماعي را افزايش مي دهد.
جلسة سمينار يك اتاق منظم مثل كلاس درس است. براي انطباق، اين فضا در مركز معمولاً اتاق شام است كه بايد بصورت كلاس درس بازسازي شود. وسايل مورد نياز براي سمينار شامل : تخته سياه، تصاوير، نمودارها، گچ و هر نوع وسيلة مورد نياز ديگر است (مثل پروژكتور، ويدئو، ضبط صوت) – كه در اتاق وجود دارد. مقيمان بايد براي يادداشت برداري خودكار و كاغذ همراه داشته باشد.
قوانين سمينار همان قوانين اساسي و خانگي است، مگر آنكه سمينار چارچوب خاصي داشته باشد. بنابراين، با هم حرف زدن، ترك جلسه بدون اجازه و بر هم زدن جلسه ممنوع است. با اين حال، خنديدن ناگهاني يا ساير واكنشهاي جمعي ممنوع نيست. به مقيمي كه سمينار مي دهد اجازه داده مي شود كه سمينار را به نحوي اداره كند كه حاضرين آن را مناسب ببينند، و در وقت مناسب بازخورد بدهند، بحث كنند و سؤال كنند. مقيمي كه مي خواهد صحبت كند بايد دستش را بلند كند تا به وي اجازه صحبت داده شود. سمينار دهنده ممكن است بنشيند يا در محل خاصي بايستد و به سؤالات جواب دهد. در ضمني كه به سؤالات جواب داده مي شود، نبايد كسي دست بلند كند. اين اصول مشاركت در كلاس درس با اصول كلاسهاي مدرسه مشابهت دارد. تأكيد بر اهميت حفظ نظم در محيط است كه باعث مي شود همة شركت كنندگان براي صحبت كردن احساس آزادي بكنند. همچنين، قواعد و اصول سمينار آموزش صبر و شكيبائي، گوش كردن و احترام متقابل براي عقايد ديگران را تسهيل مي كند.
معمولاً سمينار نبايد بيش از 60 دقيقه طول بكشد، اگرچه به اين زمان ممكن است بسته به موضوع و نوع سمينار و ارائه كننده، 30 دقيقه اضافه شود. اكثر سمينارها شامل بازخورد شنوندگان به ارائه كننده است كه به اجراي سمينار مربوط مي شود. شنوندگان در پايان سمينار كف مي زنند و سمينار دهنده (يا سمينار دهندگان) درخواست انتقاد سازنده مي كنند. تأكيد بر تقويت مثبت است، مثل گفتن ضعف در ارائة سمينار كه البته لحن بازخورد بايد تأييد كننده و مفيد باشد. نكات كليدي انتقادي بايد بر كافي بودن كار براي آماده كردن سمينار، شناخت محتوا و اثربخشي ارتباط بر حسب انرژي گوينده، مشاركت، سطح عصبي بودن و حركات و رفتار كلي تكيه كند. انتظار مي رود كه پيشنهادات در سمينارهاي بعدي توسط ارائه كننده بكار گرفته شود.
ملاحظات باليني
همانند ساير فعاليت ها، در استفاده از سمينار نيز ملاحظات باليني وجود دارد. اين ملاحظات شامل انتخاب موضوعات، سمينار به عنوان تشويق و سمينار به عنوان اطلاعات باليني است.
معمولاً، موضوعات سمينار، جذب مقيم در فرآيند بهبودي را تسهيل مي كند. با اين حال، فرآيند جذب معمولاً تدريجي است و با مقاومت (همانند شك سالم) مشخص مي شود. سمينار جولانگاه اجتماعي عمده اي است كه مقيمان آزادانه و بدون ترس از تنبيه، ديدگاه و رويكرد TC را به چالش عقلاني وا مي دارد. بنابراين، موضوعات برخي سمينارها بايد شكهايي را برانگيزد و باعث سؤالاتي شود و بحث عمومي مقاومت و شكها را از بين ببــرد. برعكس، موضوعات يا ارائه كننده نبايد بطور بالقوه در جلسة سمينار، تجربه بهبودي مقيمان در TC را سردرگم، متناقض و منهدم كند. براي مثال، سمينار در مورد ايدئولوژيهاي سياسي خاص يا طرفداري مذهبي براي مقيمان در مرحلة درمان اوليـّه مناسب به نظر نمي رسد، اگرچه ممكن است براي مقيمان مرحلة ترخيص تدريجي مناسب باشد. TC به آزادي عقلاني متعهد است اما اين حقيقت روانشناختي را تشخيص مي دهد كه ديدگاهها و ايدئولوژيهاي ديگر مي تواند مانع پيشرفت مراجع، مخصوصاً در مراحل اوليّة درمان شود. بعداً، وقتي مقيمان درجات خاصي از اطمينان بر اساس تغيير قابل اندازه گيري را كسب كردند، آنها آمادگي بيشتري براي ارزيابي عيني ديدگاههاي مختلف درمان يا بهبودي (و همچنين ديدگاههاي مذهبي و سياسي) را خواهند داشت.
بحث در مورد ايده ها، رويدادهاي جهاني و اخبار روزانه بطور منظم در TC صورت مي گيرد، مثلاً در زمان ديدن اخبار تلويزيون، گروههاي آموزشي و يا بطور غيررسمي در ميان همتاها يا استفها.
اين جلسات «گفتگوي خانوادگي» است، يعني تمرين هاي مختصري در باب آگاهيهاي جهاني، تفكر خودخواسته و ارتباطات. اگرچه اين جلسات شامل مفاهيم خاص يا پيامهاي منفرد سمينار نيست، اما بحث هاي خانوادگي در مورد وقايع جهاني براي رشد اثر عقلاني عمومي مقيمان تشويق مي شود. اكثر سمينارها توسط خود مقيمان ارائه مي شود. با اين حال، ملاحظة باليني با اهميتي در انتخاب مقيم سمينار دهنده وجود دارد. سمينار دادن يك تشويق كسب شده است. دادن سمينار سكويي است كه استطاعت مقيم در گرفتن وقت60 دقيقه اي از يك برنامة‌مهم را نشان مي دهد.
بنابراين، مقيمي كه براي ارائة سمينار انتخاب مي شود، بايد به حد كافي با برنامه آشنا و در سمينارهاي متعدد شركت كرده باشد. بنابراين مقيمان زير 60 روز در برنامه نمي توانند سمينار دهند، مگر آنكه براي كمك انتخاب شوند و يا بخواهند سمينارهاي دورة آشنايي را ارائه كنند.
همچنين، سمينار در مورد وضعيت مقيم و اجتماع اطلاعات باليني فراهم كند. شركت مقيم در سمينارها يك منبع مشاهده اي عمده براي كسب اطلاع از رفتار و نگرش مقيم در مورد استفها و همتاها براي شناسايي مسايل ديگر است. بويژه، وقتي بازخوردهاي سازنده و انتقادي ارائه مي شود، مي توان در مورد مسائل باليني و راهبري اجتماعي فرد ارائه كننده و شنوندگان اطلاعاتي بدست آورد. براي مثال، ابراز احساسات شنوندگان بازخوردي را بوجود مي آورد و سفسطه گري در انتقادات نمايانگر نگرش و مشاركت اعضاء است.پيشرفت فرد در كيفيت خود سمينار و شيوه اي كه انتقاد را مي پذيرد و آن را در سمينارهاي بعدي بكار مي گيرد، مشخص مي شود.