طرح درمان، اهداف کلی و عینی تدوین شده توسط کارشناس و مقیم در مورد تغییر در حوزههای کلی رشد فردی، اجتماعی شدن و مسائل روانشناختی را مستند میسازد. کارشناس مرکز، هر یک از مقیمان را مسئول دستیابی به اهداف طرح درمانی خویش میکند.
برای شناسایی نیازهای درمانی هر مقیم، براساس اطلاعات ثبت شده، سنجشی انجام میشود. مشاوران یا کارشناسان برای هر مقیمی که به جمع مراجعانشان میپیوندد یک طرح درمان انفرادی تدوین میکنند. مدیر مرکز، طرح درمان را در یک کنفرانس موردی با حضور مشاوران و کارشناسانی که رشتههای تخصصی مختلفی دارند مورد رسیدگی و بازبینی قرار میدهد. در صورت لزوم برای تقویت طرح درمان پیشنهادهایی داده میشود. به طور کل، مقیمان در فرایند تدوین طرح درمانی خویش مشارکت میکنند و باید با امضای یک قرارداد درمانی توافق خود با طرح درمان را نشان دهند. طرح درمان هر سه ماه یکبار مرور و روز آمد میشود تا تغییرات در وضعیت درمانی مقیم را نشان دهد. در این به روزآوری، با توجه به اطلاعات جدید یا نیازهای شناسایی شدهی مقیم، اصلاحاتی در طرح درمان صورت میگیرد. مشاورهی فردی در TC
در این موقعیت (که اجتماع منبع اساسی تغییر و شفابخشی است)، کار انفرادی با مقمیان چه ارزشی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال، نخست فرد باید درک کند که مشاوران یا کارشناسان در TC، چگونه برای تضمین برتری اجتماع به عنوان یک عامل درمانی کار میکنند و در عین حال پیشرفت درمانی فردی مقیمان را افزایش میدهند. هر عضو باید درک کند که او باید در سه سطح عمل کند:
1) سطح اجتماع؛
2) سطح مقیم بهطور انفرادی و
3) سطح درونی عواطف و احساسات
برای عمل در سطح اجتماع، کارشناس باید به یاد داشته باشد که اجتماع به عنوان یک محیط شفابخش در حال انجام کار خود است. برای برانگیختن این درک، کارشناس، مقیمان را تشویق میکند تا براساس هنجارها و ارزشهای اجتماع زندگی کنند، در سمینارها و گروههای مختلف مشارکت فعال داشته باشند، تکالیف درمانی خویش را در درون استانداردهای TC انجام دهند، ابزارهای TC را به کار ببرند و از ساختار و سلسله مراتب در تعاملات بین فردیشان استفاده کنند. کارشناس باید قدرت مقیمان در سلسله مراتب TC را تأیید و تقویت کند تا استانداردهای درمانی تدوین و حفظ گردد و هنگام انجام مداخلات با هر مقیم از ساختار اجتماع استفاده کنند. برای مثال، وقتی یک مقیم تازه وارد، برای درخواست یک تماس تلفنی نزد مشاورش میرود، مشاور باید تعیین کند که آیا این مقیم ساختار هنجاری مرکز را دور زده است یا خیر. او باید مقیم را به سمت استفاده از ساختار برای برآوردن نیازهایش راهنمایی کند و نتیجه را به اطلاع مشاور برساند. وقتی اجتماع از هنجارهایش منحرف میشود، مشاور باید با اجتماع جامعه برای رها کردن خودش از چنین پسرفتی و فراخواندن راه حلها و تعهد بهسمت آنها برای جبران این موقعیت تلاش کند. کارشناس باید با دقت و زیرکی این کار را انجام دهد.
در مورد کار در «سطح فردی مقیمان»، کارشناس در سلسله مراتب مقیمان «ارشد» کار میکند، در حالی که فاصله را با اعضای «تازه وارد» اجتماع حفظ میکند. سلسله مراتب مقیمان ارشد -که تحت نظارت دقیق کارشناس هستند- در کنار انجام تکالیف مربوط به حفظ استانداردهای اجتماع، مسئول کمک به مقمیان تازه وارد هستند تا بتوانند به اجتماع بپیوندند. کارشناس باید به طور کامل همهی اعضا را بشناسد و چگونگی پاسخدهی آنها به اجتماع را ردیابی کند. او باید نسبت به شناسایی انواع مشکلاتی که مقیمان با آن مواجه هستند یا در اجتماع به وجود میآید، هشیار باشد. از مقیمان انتظار میرود برای اجرای طرح درمانی خویش از اجتماع و همهی فعالیتهای درمانی آن استفاده کنند. البته آنها تحت نظارت کارشناس این وظایف را انجام میدهند.
در تمرکز بر «سطح درونی عواطف و احساسات»، از کارشناس انتظار میرود درک با ثباتی از احساسات خویش و خودآگاهی سالمی از فرایندهای درونیاش داشته باشد. کار در TC شامل یک فرایند صمیمی رسیدگی به مسائل فردی است که بین مقیمان و کارشناسان پویاییهای روانشناختی (همانندسازی، فرافکنی، انتقال و غیره) ایجاد میکنند که باید به طور مناسب راهبری و حل و فصل شوند. چالش عاطفی برای کارشناس در مواجهه با احساسات خویش و آسیبپذیریهایش همیشه حی و حاضر است و ممکن است به توانایی او برای کمک به مقیمان برای مواجهه با آسیبپذیریهایشان پیوند خورده است. وقتی کارشناسان در درک نیازهای عاطفی خویش یا «سرپوش گذاشتن» روی احساسات خود شکست میخورند آنها ممکن است در برابر به بهرهکشی از مقیمان یا استثمار از سوی آنها آسیبپذیر میشوند. در هر دو صورت، پیامدهای این فرایند هم برای مقیمان و هم برای کارشناس غمانگیز هستند. به احتمال زیاد، وقتی این اتفاق رخ دهد، کارشناس راهبرد سازگاری کژکار مقیم را با ثبات و میداندهی کرده است و بنابراین نمیتواند به مسائل درمانی ضروری رسیدگی کند. این نکتهی مهمی است که کارشناس بداند چه وقت باید از دیگر کارشناسان مرکز برای حفظ مرزهای شخصی خویش کمک و راهنمایی بگیرند.
منبع: کتاب راهنمای عملیاتی کار در برنامه اجتماع درمان مدار