یکی از برجستهترین ابزار های شکلدهی رفتار در TC، "اصلاح کلامی" است. این نام به خودیخود نامبارک است و موضوع ناخوشایندی را منتقل میکند. وقتی اصلاح کلامی به خوبی فهمیده و اجرا شود، مؤثرترین ابزار برای سرکوب نگرشهای "نامطلوب" و آموزش رفتار انطباقی و سازشی است.
انتخاب کلمه «اصلاح» اصلاً نمیتواند سادگی و صریح و جهتدار بودن هدف مناسب آن را نشان دهد. مو یا آرایش و به نمایش گذاشتن مدل مو، روشی برای فرافکنی تصویری است که ما میخواهیم دیگران از ما داشته باشند. چند نفر از ما برای مویی که بد کوتاه شده حتی با علم به این که موهایمان بالاخره دوباره رشد میکند، جرو بحث و داد وبیداد میکنیم؟ برخی افراد ممکن است حتی چند روز افسرده باشند. مو باید واقعاً چیز مهمی را به ما نشان دهد. هنگامی که به روشی نادرست اصلاح شود ما را آزار میدهد.
تفاوتی میان افراد، مصرفکنندگان و بهخصوص نوجوانانی که ارزش زیادی برای تصویر شخصی خویش قائل هستند، وجود ندارد. تصویر شخصی اغلب در سبک کلی زندگی نشان داده میشود مانند موسیقی که فرد دوست دارد، لباسهایی که میپوشد، دوستانی که با آنها رابطه دارد و ظاهر شخصیاش نشان داده میشود. از میان نکات اولیهای که فرد هنگام پذیرش در TC لازم است، حذف ظاهر فردی (مثل کوتاه کردن موی بلند است) است که معمولاً در زندگی خیابانی و سبک زندگی اعتیادی دیده میشود. این روشی برای حذف کردن تصویر شخصی فرد در رابطه با مواد است. البته تصویر شخصی محدود به ظاهر جسمانی نیست بلکه شامل رفتار، نگرش یا سبک خاص نیز هست. کوتاه کردن موی کسی که مدل مویش با سبک زندگی اعتیادی یا تصویر خیابانی در ارتباط است روشی نمادی برای برگرداندن فرد به آنچه قبلاً بوده است، میباشد. اصلاح زبانی نیز همین تصویر را ایجاد میکند: آداب و تشریفاتی برای رها کردن فرد از گذشته.
وقتی فردی که برای مدتی تحت درمان بوده مرتکب عملی میشود یا به آن فکر میکند و مانند دوران اعتیادی گذشتهاش عمل میکند به یک اصلاح کلامی نیاز دارد تا رفتار دوباره ظاهر شدهاش را از بین ببرد. بنابراین اصلاح کلامی به فرد مقیم ارتباط میان نگرش و رفتار حال و گذشتهاش را نشان میدهد و نیاز او به افزایش آگاهی و تغییر روشهایش را نشان میدهد. اصلاح کلامی، روشی است که اجتماع به کمک آن تنبیهات خود را برعلیه رفتار غیرقابل قبولی که مخالف هنجارهایش است را تمرین و اجرا میکند.
آداب و تشریفات
ثبت اصلاح کلامی
«اصلاح کلامی» روشی برای شکلدهی به رفتارهای نامطلوب است این کار معمولاً توسط همتایان انتخاب شده و بهطور خصوصی (نه عمومی) انجام میشود و یکی از اعضاء تیم درمان بر آن نظارت دارد. کتابچه ثبت اصلاح یا اتفاق در دفتر مدیر (اتاقی در مرکز TC که فعالیتها و ارتباطهای روزمره در آن هماهنگ میشود، در واقع نوع مرکز عصبی مثل مغز) قرار دارد که نام کسی را برای اصلاح «ثبت میکنند». برای انجام این کار فرد باید فرم سادهای را پر کند و در آن دلیل اصلاح برای چه کسی و با چه کسی را بنویسد. از فردی که اصلاح او آغاز میشود در مورد شرایط رخداد که منجر به «ثبت» او برای اصلاح شده سئوال میپرسند. تأکید خاصی بر نگرش و رفتار فردی گذاشته میشود که نام او برای اصلاح ثبت شده است، هماهنگکنندهای که اعتبار تنبیه را تشخیص و تأیید میکند تنها پس از این که متقاعد شد که این کار اقدامی مناسب است، نام فرد را ثبت میکند. اگر او سئوالهایی در مورد درستی یا انگیزهی مربوط به اصلاح داشته باشد ممکن است تحقیق بیشتری برای کسب اطلاعات بیشتر از فرد و سایر افراد مقیم که از واقعه خبر دارند، انجام دهد. باید دقت کرد که برای کسی که احساسات بدی دارد، از اصلاح کلامی استفاده نکرد. هماهنگکننده پس از انجام ارزیابیاش به سرپرست گروه توصیههایی در مورد تنبیه ارائه میدهد.
صندلی اصلاح کلامی
از مقیمی که باید «اصلاح» دریافت کند میخواهند در حالی که مقدمات در حال انجام است، روی «صندلی اصلاح» بنشیند. هنگامی که او روی صندلی مینشیند میداند که اصلاح دریافت خواهد کرد اما به او دلیل آن را نمیگویند. نشستن روی صندلی قبل از اصلاح، سطح اضطراب فرد را افزایش میدهد و او را برای پیگیری تجربهی روانشناختی آماده میکند.
اصلاح
چهار نفر از همتایان و یکی از سرپرستان گروه ها، اصلاح را به فرد مقیم خطاکار ارائه میکنند. جلسهی اصلاح، روش کاملاً منظمی را دنبال میکند. آمادگی شامل انتخاب و تشکیل یک تیم اصلاح است که از اعضای «شایسته» اجتماع تشکیل شده است. حداقل یکی از آنها باید با فرد مقیم آشنا باشد که میتواند یک دوست سابق خیابانی یا یکی از همتایان TC باشد. در ساختار مدارس یا دانشگاهها که در آن همزمان دختران و پسران حضور دارند باید تیم اصلاح، ترکیب جنسیتی متعادلی داشته باشد. ترکیب تیم در ابداع راهکارهایی که هدفش تغییر رفتار هدف است بسیار اهمیت دارد و نتایج مطلوبی به دنبال دارد. عضو تیم درمان به تیم یادآوری میکند که جلسهی اصلاح کلامی، محلی برای بیان احساسات خصمانه یا کینهجویی شخصی نیست بلکه ابزاری مستقیم و یک طرفهای برای آموزش فرد خطاکار در مورد رفتار نامطلوبش است.
هنگامی که به فرد مقیم گفته میشود که وارد اتاق اصلاح شود از او میخواهند که در مقابل تیم بنشیند. سرپرست گروه جلسه را با این سؤال از فرد مقیم آغاز میکند که آنچه را که منجر به اصلاح شده است را بازگو کند. او ممکن است خطاهایی را که مرتکب شده و هیچ کس در مورد آن چیزی نمیداند را بازگو کند و علاوه بر این، خطای فعلی که منجر به اصلاح شده را بیان نماید. برای این که این اتفاق بیفتد باید اطلاعات بیشتری در هنگام اصلاح بیان شود. در یک روش از پیش ترتیب داده شده، هر عضو تیم بخشی از موضوع را با مورد خطاب قرار دادن فرد مقیم در وضعیتهای بدنی مختلف و با صدای شدید و بلند بیان میکند. گفتههای هر یک از اعضا تیم بر جنبههای مختلف خود فرد یا رفتار و نگرش او و بزرگنمایی پیامدهای آن بر خودش و دیگران تأکید دارد. گرچه هر یک از اعضای تیم ممکن است بر جنبههای مختلف رفتار یا نگرش و تأثیر نامطلوب آن تأکید داشته باشند ولی تمام آنها به افزایش جدیت و لزوم تغییر رفتار فوری فرد به منظور اجتناب از موقعیتهای مشکلزا در آینده کمک میکنند.
جلسهی اصلاح کلامی که درست انجام شود مؤثر است چون بدون از بین بردنشان و احترام او، رفتار نامطلوب فرد را مورد حمله قرار میدهد. باید دقت کرد به کسی توهین نژادی نشود یا از کلمات رکیک و زشت استفاده نشود. تلاشهای زیاد انجام میشود تا پیامی از مراقبت و نگرانی مسئولانه با لحن خشن تحت لوای اصلاح به فرد منتقل گردد. از لحن صدای بلند برای تأثیرگذاری بیشتر استفاده میشود و اغراقها و بزرگنمایی صورت میگیرد تا تأثیری برجستهتر ایجاد گردد و باعث تغییر و برانگیختن انتقال شناختی در هشیاری فرد گردد. اغلب گفته میشود که فرد معتاد به مواد «مشکلات شنیداری» دارد و در نتیجه سطح خودآگاهی او کم است و او در «گیجی و بیخبری» زندگی میکند.
منبع : راهنمای عملیاتی کار در برنامه اجتماع درمان مدار.